The Mitato or Mitato (or the Mitas, or MITA) is a very small building on tisis Greek countryside and nowadays means property of the shepherd, and formerly used as a creamery. Occurs primarily in the Cyclades and Crete, in all villages in the prefectures of Chania and Rethymno, particularly in the villages of Psiloreitis, the White Mountains and even the so-called chaniotikos Madares. The name comes from the Latin metatum, which means military camp. In Byzantine times the word mitato to say the concept of temporary accommodation. Its construction dates from the Byzantine period to use temporary accommodation (accommodation) displaced soldiers, messengers, civil servants and other officials or individuals in different towns and villages. Thus the use of generalized covering the needs of farmers and breeders in distant places from their villages for protection from weather, rest and overnight.
This name is also carried many names in the Aegean islands, as in the mountainous Naxos and Crete.
Greek countryside and nowadays means property of the shepherd, and formerly used as a creamery.
Occurs primarily in the Cyclades and Crete, in all villages in the prefectures of Chania and Rethymno, particularly in the villages of Psiloreitis, the White Mountains and even the so-called chaniotikos Madares.
Facade
These are usually small square buildings, dry stone, low up to 2 meters, that the roof is done with trunks of trees, reeds and clay soil so as to maintain tightness. Today the roof is constructed with concrete. Main uses Mitata except rest and
The mitato reminds particularly circular tombs of the Minoan period. It consists of a fireplace-site cheese making, the updraft, the boxes (small lockers built stone walls), there placed weapons, tools, food, etc. On the outside is usually found that the dining table instead of having a long and wide and around the stone instead of chairs placed stones. When mitato is double, then the xokoumos the house and the large space is Koumos cheesemaker. Around the mitato is the mantra which put the shepherds to the sheep milking and get them their milk. Finally, the complex is completed with tyrokeli (Koumos) which has appropriate temperature to place the cheese and mature there.
Architecture
The "tholiasta" mitata individually for their robust hull. That is why the built in hard slopes with
Folklore
Note that mitato and other buildings, such as windmills, acheriones, threshing floors, fountains, watermills, stone walls, olive presses, crushers, or linoudes, pigeon (Tinos), wells, plistaria, drinkers, Rakitzi, etc., found in Cycladic islands, not only are the overall picture of rural Greek island which complement and culture. Islanders are created with an artistic sensibility covering their needs as such materials, hosted by the same nature, with characteristic prudence and economy, without adversely affecting the environment.
The need to create these buildings created many indigenous occupations except farmers and ranchers as Miller, stonemason and bricklayer, carpenter, blacksmith, even the priest who had to serve the various chapels. Unfortunately most of them have now been abandoned. There remains only the activity of the various cultural groups to protect them and to show them off.
Το Μητάτο ή Μιτάτο (ή και ο Μητάτος, ή Μιτάτος) είναι ένα πολύ μικρό σχετικά οικοδόμημα τηςης ελληνικής υπαίθρου και στις μέρες μας σημαίνει το κατάλυμα του βοσκού, ενώ παλιότερα χρησιμοποιούνταν και ως τυροκομείο. Συναντάται κυρίως στις Κυκλάδες και στη Κρήτη, σε όλα τα ορεινά χωριά των νομών Χανίων και Ρεθύμνου, ιδιαίτερα στα χωριά του Ψηλορείτη, των Λευκών Ορέων ακόμα και στις λεγόμενες Χανιώτικες Μαδάρες.
Το όνομά του προέρχεται εκ του λατινικού metatum, το οποίο σημαίνει στρατιωτικό κατάλυμα. Στα βυζαντινά χρόνια τη λέξη μιτάτο την έλεγαν με την έννοια του προσωρινού καταλύματος. Η οικοδόμησή του ανάγεται από τη βυζαντινή περίοδο για χρήση προσωρινής διαμονής (κατάλυμα) μετακινουμένων στρατιωτών, αγγελιοφόρων, δημοσίων υπαλλήλων καθώς και άλλων επισήμων ή ιδιωτών στις διάφορες πόλεις και χωριά. Έτσι η χρήση του γενικεύθηκε καλύπτοντας και τις ανάγκες κτηνοτρόφων και γεωργών σε απομακρυσμένα σημεία από τα χωριά τους, για προστασία από καιρικές συνθήκες, ανάπαυση και διανυκτέρευση.
Με το όνομα αυτό φέρονται επίσης πολλά τοπωνύμια σε νησιά του Αιγαίου, όπως στην ορεινή Νάξο καθώς και στη Κρήτη. Στο πληθυντικό τα Μητάτα ή Μιτάτα είναι χωριό των Κυθήρων.
Συναντάται κυρίως στις Κυκλάδες και στη Κρήτη, σε όλα τα ορεινά χωριά των νομών Χανίων και Ρεθύμνου, ιδιαίτερα στα χωριά του Ψηλορείτη, των Λευκών Ορέων ακόμα και στις λεγόμενες Χανιώτικες Μαδάρες.
Πρόσοψη
Πρόκειται για μικρά τετράγωνα συνήθως κτίσματα, από ξερολιθιά, χαμηλού ύψους μέχρι 2 μέτρα, που το δώμα τους γίνεται με κορμούς δένδρων, καλάμια και αργιλόχωμα έτσι ώστε να διατηρούν στεγανότητα. Σήμερα το δώμα τους κατασκευάζεται με μπετό. Κυριότερες χρήσεις των μητάτων, εκτός της ξεκούρασης και προστασίας έναντι καιρικών συνθηκών που παρέχουν, είναι η συγκέντρωση σ΄ αυτά λιπασμάτων, περιορισμένη φύλαξη συγκομιδής καρπών, ή ως μικρές στάνες για άρμεγμα αιγοπροβάτων και "τυροκομειό". Χαρακτηριστικό ελληνικό έθιμο είναι να φιλεύεται όποιος επισκέπτης βρεθεί σε μητάτο είτε με ξηρούς καρπούς, είτε με τυροκομικά προϊόντα αν τύχει την ώρα που κτηνοτρόφοι τυροκομούν. Ιστορική έμεινε η επίσκεψη του Βασιλέως Όθωνα σε μητάτο της Απειράνθου της Νάξου που περιγράφεται σε νησιώτικο δημοτικό τραγούδι.
Το μιτάτο θυμίζει ιδιαίτερα τους κυκλικούς τάφους της μινωικής περιόδου. Αποτελείται από το τζάκι-χώρο τυροκόμησης, τον ανηφορά, τις θυρίδες (πέτρινα μικρά ντουλαπάκια ενσωματωμένα στους τοίχους), εκεί μέσα τοποθετούσαν όπλα, εργαλεία, τροφή κ.α. Στο εξωτερικό μέρος συνήθως συναντάμε την τραπεζαρία η οποία αντί για τραπέζι έχει μία μεγάλη και πλατιά πέτρα και γύρω της αντί για καρέκλες τοποθετούσαν πέτρες. Όταν το μιτάτο είναι διπλό, τότε ο ξώκουμος είναι η κατοικία και ο μεγάλος κούμος είναι ο χώρος του τυροκόμου. Γύρω από το μιτάτο υπάρχει η μάντρα στην οποία έβαζαν οι βοσκοί τα πρόβατα να τα αρμέξουν και να πάρουν από αυτά το γάλα τους. Τέλος το σύμπλεγμα ολοκληρώνεται με το τυροκέλι (κούμος) το οποίο έχει κατάλληλη θερμοκρασία ωστε να τοποθετηθεί το τυρί και να ωριμάσει εκεί.
Αρχιτεκτονική
Τα "θολιαστά" μιτάτα είναι ξεχωριστά για το γερό σκαρί τους. Αυτός είναι και ο λόγος που τα κατασκεύασαν σε σκληρές βουνοπλαγιές με δύσκολες καιρικές συνθήκες. Έχουν περάσει 300 χρόνια περίπου από την κατασκευή τους και αυτά διατηρούνται ακομα και σήμερα καθώς το μόνο υλικό που χρησιμοποιούσαν ήταν μόνο πετρα.[4] Το κύριο χαρακτηριστικό ενός μιτάτου είναι η καμπυλόσχημη εσωτερική περίμετρος του τοίχου, η οποία πολλές φορές πλησιάζει τον κύκλο, ενώ εξωτερικά ο τοίχος μερικές φορές είναι κυκλικός και άλλες φορές γωνιασμένος. Στο πάνω μέρος τοποθετούσαν πλάκες ακανόνιστου σχήματος, τη μία πάνω στην άλλη οι οποίες στοχεύουν προς τα πάνω με κλίση προς τα έξω, ώστε να κυλάει το νερό της βροχής και να μην μένει επάνω.
Λαογραφία
Σημειώνεται ότι οι μιτάτοι καθώς και άλλα κτίσματα, όπως ανεμόμυλοι, αχεριώνες, αλώνια, βρύσες, νερόμυλοι, ξερολιθιές, λιοτρίβια, πατητήρια, ή λινούδες, περιστερώνες (Τήνου), πηγάδια, πλησταριά, ποτίστρες, ρακιτζιά, κ.ά., που απαντώνται στα νησιά των Κυκλάδων και όχι μόνο, αποτελούν τη γενική εικόνα της ελληνικής νησιωτικής υπαίθρου της οποίας και συμπληρώνουν τον πολιτισμό της. Οι κάτοικοι των νησιών δημιούργησαν αυτά με μια καλλιτεχνική ευαισθησία καλύπτοντας τις ανάγκες τους με αυτούσια υλικά που τους παραχωρούσε η ίδια φύση, με χαρακτηριστική οικονομία και σύνεση, χωρίς να αλλοιώνουν το περιβάλλον της.
Η ανάγκη της δημιουργίας αυτών των κτισμάτων δημιούργησε και πολλά εντόπια επαγγέλματα εκτός του γεωργού και κτηνοτρόφου όπως του μυλωνά, του κτίστη και λιθοξόου, του μαραγκού, του σιδηρουργού, ακόμη και του παπά που έπρεπε να εξυπηρετήσει τα διάφορα ξωκλήσια. Δυστυχώς όμως τα περισσότερα εξ αυτών σήμερα έχουν εγκαταλειφθεί. Απομένει μόνο η δραστηριότητα των διαφόρων πολιτιστικών συλλόγων να τα προστατέψουν και να τα αναδείξουν.
Πηγή
